Tα παιδιά χρειάζονται τέχνη και μουσική όπως χρειάζονται αγάπη και καθαρό αέρα!

Η Ειρήνη Περσίδου, Ιστορικός Τέχνης που ασχολείται με τον σχεδιασμό και την εμψύχωση Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, περιγράφει πως μέσω της μουσικής και της τέχνης βοηθάει τα παιδιά να ανακαλύψουν τα ταλέντα τους.

Πως η μουσική μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά ενός παιδιού;

Η επίδραση της μουσικής στην ψυχολογική και αναπτυξιακή συμπεριφορά του παιδιού έχει αποτελέσει αντικείμενο προς μελέτη για χρόνια. Όπως μπορείτε να καταλάβετε, κάθε άνθρωπος σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί να ανταποκριθεί σε ένα μουσικό άκουσμα, ακόμη και τα παιδιά που δεν έχουν αναπτύξει τον προφορικό λόγο. Στην παιδική ηλικία είναι έμφυτη η ανταπόκριση στον ρυθμό κυρίως μέσω της κίνησης μιας και αυτό τους βοηθά στο να επικοινωνήσουν. Η μουσική δίνει την εναρκτήριο δύναμη για την κίνηση και τον έλεγχο του σώματος, της ισορροπίας, της ατομικής ικανότητας, της εξερεύνησης του χώρου, της ψυχικής υγείας και της εξωτερίκευσης των συναισθημάτων. Πολλές φορές βλέπουμε παιδιά, να εκφράζουν τα συναισθήματά τους αποκλειστικά με την μουσική ή και ακόμη συνδυαστικά με τον χορό και την ζωγραφική. Τους βοηθά λοιπόν να γίνουν πιο κοινωνικά, εξωστρεφή και να μπορούν να εκφράζουν τις ανάγκες τους. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η μουσική δρα σαν γέφυρα επικοινωνίας με τον συναισθηματικό κόσμο ενός παιδιού.

Τα παιδιά αντιλαμβάνονται πως η μουσική είναι μια παγκόσμια γλώσσα και πως αυτό αναπτύσσει τη κοινωνικότητά τους;

Βεβαίως! Τα παιδιά εκ φύσεως έχουν έντονο το αίσθημα της περιέργειας, της εξερεύνησης, της μάθησης, του νέου, του διαφορετικού. Και όλα αυτά μεγιστοποιούνται όταν γίνεται μέσα από παιχνίδι! Σκοπός είναι με την βοήθεια του μουσικού παιχνιδιού τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν πως η μουσική ανέκαθεν, σε όλους τους χρόνους, σε όλους τους πολιτισμούς ήταν και είναι τόσο αναγκαία όπως και η ανάγκη για τροφή και για επιβίωση. Η μουσική πάντα συνόδευε και πάντα θα συνοδεύει τον άνθρωπο σε όλες τις στιγμές του.

Στην εποχή μας, τα παιδιά έχουν μουσικά ακούσματα που αποτελούν θετικά ερεθίσματα για τη μουσική τους παιδεία;

Σαφέστατα! Η εποχή μας παρέχει την δυνατότητα σε γονείς, παιδαγωγούς, εκπαιδευτικούς να έχουν άμεση, γρήγορα και ποιοτική επαφή με μουσικά ακούσματα κατάλληλα για παιδιά όλων των ηλικιών. Από το παρελθόν μέχρι και σήμερα. Μπορούν να αντλήσουν έγκυρο υλικό από μουσικές από όλο τον κόσμο. Κι αυτό, ανασύροντας υλικό είτε από κάποιο βιβλιοπωλείο, δισκοπωλείο, μουσικές βιβλιοθήκες μα κυρίως από το ιντερνέτ. Μέσω του διαδικτύου, η ποσότητα των μουσικών ακουσμάτων και παιδαγωγικών μουσικών συστημάτων είναι ατέρμονη, απαραίτητη όμως είναι η πρέπουσα σωστή επιλογή από τον ενήλικα – παιδαγωγό.

Από ποια ηλικία ένα παιδί αντιλαμβάνεται και επηρεάζεται από τη μουσική;

Ξεκινώντας από την εμβρυική ηλικία η μουσική επηρεάζει μόνο θετικά. Έρευνες έχουν δείξει πως η επιλογή της κατάλληλης μουσικής, χαλαρώνει την μέλλουσα μητέρα και το έμβρυο, καθώς μειώνει τα επίπεδα των στρεσογόνων ορμονών και στους δύο. Ο καρδιακός χτύπος της μαμάς, ο ήχος του κινούμενου αμνιακού υγρού σε συνδυασμό με τους εξωτερικούς ήχους όπως η φωνή της μαμάς, αποτελούν τα πρώτα μουσικά ακούσματα του εμβρύου και το ακολουθούν ως μουσική μνήμη ακόμη μέχρι και τον πρώτο χρόνο της ζωής του. Μάλιστα, δεν είναι τυχαίο πως επιστήμονες και ψυχολόγοι υποστηρίζουν πως η μουσική του Μότσαρτ από την εμβρυική ηλικία και μετά κάνει τα παιδιά πιο έξυπνα.

Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν, η επίδραση της μουσικής είναι αντιληπτή σωματικά και συναισθηματικά από πολύ νωρίς. Μιλώντας όμως για την παιδική ηλικία, αναρίθμητα είναι τα οφέλη της μουσικής, είτε μέσω της μουσικοκινητικής, του μουσικού παιχνιδιού, της μουσικής προ-παιδείας και αργότερα της εκμάθησης κάποιου μουσικού οργάνου. Αυτά είναι η ανάπτυξη της συνείδησης το σώματος, αύξηση της αντίληψης για την κίνηση, τον προσανατολισμό, η ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και τόλμης, ενίσχυση της κοινωνικότητας και της ομαδικότητας, της διέγερση της φαντασίας, της ευρηματικότητας, του αυτοσχεδιασμού. Η μουσική στα παιδιά δίνει χαρά, διασκεδάζει, δημιουργεί σχέσεις. Βοηθά στην συνειδητή και ασυνείδητη ωρίμανση του παιδιού. Η μουσική απελευθερώνει και ενώνει, προάγοντας την διαφορετικότητα και τον σεβασμό προς τον άνθρωπο.

Ποια είναι τα αγαπημένα τραγούδια των παιδιών σήμερα;

Αναφερόμενοι στη βρεφική και προσχολική ηλικία, αναμφισβήτητα τα παραδοσιακά παιδικά τραγούδια, που με αυτά μεγάλωσαν γενιές ολόκληρες. Μεγαλώνοντας τα παιδιά, εξοικειώνονται με περισσότερα τραγούδια και είδη μουσικής, ανάλογα με το τι ακούγεται στο οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον. Ο γρήγορος και χορευτικός ρυθμός είναι αυτός που πάντα ενθουσιάζει και επικρατεί στις προτιμήσεις τους.

Πως μπορεί ένας γονιός να ανακαλύψει αν το παιδί του έχει ταλέντο στη μουσική και πώς να το αναπτύξει;

Είναι γεγονός πως τα περισσότερα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία μεγαλώνουν σε ένα φροντισμένο περιβάλλον με επαρκή συναισθηματική φροντίδα και πολλά πρώιμα παιδαγωγικά ερεθίσματα. Οι γονείς ενημερώνονται πολύ και ωθούν τα παιδιά τους να συμμετέχουν, είτε μόνα τους είτε και μαζί, σε ποικίλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Αυτές μπορεί να έχουν εικαστικό, μουσικό και κινητικό – μιμητικό χαρακτήρα.

Έτσι, μέσα από αυτή την προσέγγιση των τεχνών και δει της μουσικής, ένας γονιός μπορεί να αντιληφθεί την κλίση ή ακόμη και το ταλέντο του παιδιού του. Παιδιά με ταλέντο στη μουσική υπάρχουν και ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα της ίδιας ηλικίας καθώς οι ικανότητές τους και η μουσική τους αντίληψη ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο όρο των συνομήλικών τους. Σε αυτή την περίπτωση, διακρίνοντας μια κλίση ή ταλέντο στη μουσική, σημαντικό ρόλο παίζει η σφαιρική προσέγγιση αυτής, βοηθώντας έτσι το παιδί να αποκτήσει ποικίλα μουσικά ερεθίσματα, να πειραματιστεί μέσω της εκμάθησης ενός μουσικού οργάνου αλλά κυρίως αυτό που χρειάζεται είναι η ενθάρρυνση και η επιβράβευση από το οικογενειακό του περιβάλλον

Η μουσική και οι τέχνες γενικότερα, αποτελούν ένα βασικό στοιχείο στις καθημερινές δραστηριότητες ενός παιδιού;

Αδιαμφισβήτητα. Οι τέχνες σε γενικές γραμμές, η ζωγραφική, η μουσική, ο χορός, η μίμηση, αποτελούν την καλύτερη προσέγγιση μέσα από τις οποίες, το παιδί μπορεί να αναπτυχθεί σωματικά και ψυχικά και που θα προετοιμαστεί κατάλληλα για την μετέπειτα ενήλικη ζωή του. Απαραίτητη είναι η συνύπαρξή όλων, προκειμένου να έχουμε ένα παιδί σκεπτόμενο, με κριτική ικανότητα, με ενσυναίσθηση, με φαντασία, με περιέργεια, με ικανότητα να μπορεί να ερμηνεύσει τον κόσμο και τους γύρω του.

Τα παιδιά χρειάζονται τέχνη και μουσική, όσο χρειάζονται αγάπη και καθαρό αέρα!

Το συγκλονιστικό άρθρο του συγγραφέα Philip Pullman, εντυπωσιάζει και ενθαρρύνει κάθε γονιό, ενώ δίνει φτερά σε κάθε μικρό εξερευνητή. Αν δεν δώσεις σε ένα παιδί φαγητό, οι συνέπειες θα γίνουν σύντομα ορατές. Αν δεν επιτρέψεις σε ένα παιδί να αναπνέει φρέσκο αέρα και να παίξει, οι συνέπειες είναι επίσης ορατές, αλλά όχι τόσο γρήγορα. Αν δεν προσφέρεις σε ένα παιδί αγάπη, η ζημιά μπορεί να μη φανεί για κάποια χρόνια, αλλά είναι μόνιμη.

Αλλά αν δεν δώσεις σε ένα παιδί τέχνη και ιστορίες και ποιήματα και μουσική, η ζημιά είναι πολύ δύσκολα ορατή. Όμως, είναι εκεί. 

Το σώμα του είναι αρκετά υγιές· μπορεί να τρέξει και να πηδήξει, να κολυμπήσει και να φάει και να κάνει πολύ θόρυβο, όπως κάνουν πάντα τα παιδιά, αλλά κάτι πάντα λείπει. Είναι αλήθεια ότι κάποιοι άνθρωποι μεγαλώνουν χωρίς να έχουν ποτέ αντικρύσει τέχνη, οποιουδήποτε είδους και είναι ευτυχισμένοι και ζουν πολύτιμες ζωές, και στων οποίων τα σπίτια δεν υπάρχουν βιβλία και δεν τους νοιάζουν οι εικόνες, και δεν βλέπουν κανένα νόημα στη μουσική. Όμως, μόλις έρχονται σε επαφή με την τέχνη, καταλαβαίνουν ότι το ήθελαν, το χρειάζονταν, όπως ένας πεινασμένος χρειάζεται το φαγητό και ποτέ δεν το γνώριζαν.  Αυτό ακριβώς νιώθει ένα παιδί όταν έρχεται κατά τύχη σε επαφή με τη μουσική, τη ζωγραφική ή την ποίηση. Πολλά παιδιά σε κάθε μέρος του πλανήτη λαχταρούν κάτι που θα θρέψει και θα γιατρέψει την ψυχή τους, με έναν τρόπο που τίποτε άλλο δεν μπορεί. Χωρίς ιστορίες και ποιήματα, χωρίς εικόνες και μουσική, τα παιδιά θα «πεινάσουν».

Πηγή: www.neodeio.gr, www.travel4kids.gr