Επιθετικότητα και παιδί - Πρακτικές συμβουλές για γονείς

Είναι δύσκολος ο ορισμός της επιθετικότητας και κυρίως όταν αφορά στα μικρά παιδιά. Η βασική ιδέα είναι ότι πρόκειται για μία πράξη που διαπράττει ένα άτομο με σκοπό να πληγώσει κάποιον άλλον.

Σύμφωνα με τους Parke & Slaby (1983) για να θεωρηθεί επιθετική μια συμπεριφορά
πρέπει να υπάρχει η πρόθεση να κάνει κακό σε κάποιον. Έτσι λοιπόν, ένα βρέφος που βγάζει δόντια και δαγκώνει την θηλή της μαμάς του όταν θηλάζει, την πονάει, αλλά δεν το κάνει με πρόθεση άρα δεν μπορεί να θεωρηθεί επιθετική η συμπεριφορά του.

Η επιθετικότητα παρουσιάζεται στα παιδιά γύρω στον πρώτο χρόνο της ζωής τους  με διάφορους τρόπους ανάλογα με την ηλικία τους. Ως βρέφη χρησιμοποιούν το κλάμα. Μετά τον πρώτο χρόνο της ζωής εκδηλώνουν εκρήξεις οργής, κατά τις οποίες η επιθετικότητα στρέφεται κυρίως στον εαυτό τους (κλαίνε έντονα, πηδάνε πάνω κάτω ή χτυπιούνται στο πάτωμα). Αργότερα γύρω στα δύο με τρία τους χρόνια, η επιθετικότητα εκφράζεται κυρίως προς άτομα του περιβάλλοντός τους με βρισιές, χτυπήματα ή απειλές. Τα παιδιά που χαρακτηρίζονται από επιθετικότητα είναι συνήθως ανυπάκουα, αρνητικά, δείχνουν απάθεια και παρουσιάζουν αντιδραστική και προκλητική συμπεριφορά προς τα μέλη της οικογένειας τους, το διδακτικό προσωπικό του σχολείου και γενικά προς τα άτομα που κατέχουν εξουσία. 

Πρακτικές συμβουλές για τους γονείς

• Δεχτείτε ότι η επιθετικότητα του παιδιού είναι μια φυσιολογική αντίδραση ιδιαίτερα όταν αυτό δεν έχει αναπτύξει ακόμη την ομιλία. Σκοπός είναι να μπορέσετε να την κρατήσετε σε κάποια όρια.


• Να γνωρίζετε ότι όταν το παιδί είναι θυμωμένο είναι ανώφελο να προσπαθείτε να το συνετίσετε. Πρέπει πρώτα να ηρεμήσει.


•  Μιλήστε του ήρεμα και ζητήστε του να απομακρυνθεί από τον χώρο λέγοντάς του ότι δεν είστε υποχρεωμένοι να δεχτείτε ή να ανεχτείτε μια τέτοια συμπεριφορά.


•  Αν δεν απομακρυνθεί μόνο του απομακρύνετέ το εσείς για λίγο από τον χώρο όπου υπάρχουν κι άλλοι ώστε να μην νιώθει ότι τραβάει την προσοχή τους.


•  Μην το τιμωρείτε με το παραμικρό και κυρίως μην χρησιμοποιείτε την σωματική τιμωρία. Θα έχετε τα αντίθετα αποτελέσματα.


•  Να είστε συνεπείς απέναντι σε αυτά που του απαγορεύετε να κάνει.


•  Αγνοείστε εντελώς την επιθετικότητά του και επαινέστε το μόνο όταν αυτό συνεργάζεται αρμονικά.


•    Παίξτε μαζί του παιχνίδια που δίνουν έμφαση στην συνεργασία και όχι στον ανταγωνισμό.

Μαρία Ναλμπάντη Ψυχολόγος