Πως μπορούν οι γονείς να αποτρέψουν και να διαχειριστούν την επιθετική συμπεριφορά του παιδιού



Ελευθερία Μουστάκα, Κλινική Ψυχολόγος

Βλέποντας την εικόνα ενός βίαιου ενήλικα δυσκολευόμαστε να φανταστούμε πως μπορεί κάποτε να ήταν και αυτός ο ίδιος ένα μικρό και αθώο παιδί. Τι συμβαίνει λοιπόν με την επιθετικότητα; Υπάρχουν άνθρωποι που
γεννιούνται επιθετικοί και άλλοι όχι; Η απάντηση είναι πως, όπως ακριβώς και όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας μας, δημιουργούνται από μια αλληλεπίδραση των γονιδίων και του περιβάλλοντος. Το γενετικό υλικό δηλαδή του κάθε ανθρώπου παίζει μεγάλο ρόλο και σίγουρα δεν αλλάζει, μπορούμε όμως να επηρεάσουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό το περιβάλλον.

Υπάρχουν πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες που έχουν συσχετιστεί με την εκδήλωση επιθετικής συμπεριφοράς, όπως είναι η λεκτική και η σωματική κακοποίηση, η παραμέληση, οι τραυματικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, η απώλεια και η εγκατάλειψη. Τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλοντα που δεν μπορούσαν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες είναι περισσότερο πιθανό να εκδηλώσουν επιθετικές συμπεριφορές.

Τι μπορούν να κάνουν λοιπόν οι γονείς για να αποτρέψουν την εκδήλωση επιθετικών συμπεριφορών του παιδιού;

- Αρχικά, προσέξτε πολύ τον τρόπο που αντιδράτε εσείς οι ίδιοι.

Τα παιδιά μιμούνται τις συμπεριφορές των γονέων τους, κατά συνέπεια δεν μπορείτε να περιμένετε πως το παιδί θα αντιδρά ήρεμα, εάν εσείς οι ίδιοι εκδηλώνετε επιθετικές συμπεριφορές. Εσείς αποτελείτε το παράδειγμα προς μίμηση και αν αντιδράτε επιθετικά το παιδί παίρνει το μήνυμα ότι έτσι πρέπει να αντιδρά και το ίδιο.

Από τη στιγμή που κανένας άνθρωπος δεν είναι τέλειος, δεν υπάρχουν και τέλειοι γονείς. Αυτό λοιπόν που μπορείτε να κάνετε είναι σε περίπτωση λάθους να το παραδέχεστε στο παιδί σας εξηγώντας του πως και εσείς άνθρωποι είστε και κάνετε λάθη, τα οποία είναι ανθρώπινα. Σημασία δεν έχει το να μην κάνουμε λάθη, αλλά όταν τα κάνουμε να τα αναγνωρίζουμε και να τα διορθώνουμε.

- Βοηθείστε το παιδί να αναπτύξει την ικανότητα της ενσυναίσθησης.

Ως ενσυναίσθηση ορίζεται η διανοητική και συναισθηματική κατανόηση της ψυχικής κατάστασης ενός άλλου ατόμου, αυτό που πολύ συχνά λέμε στην καθημερινότητά μας «σε καταλαβαίνω απόλυτα, σε νιώθω». Σκεφτείτε λοιπόν το παιδί σας που μόλις χτύπησε το συμμαθητή του γιατί ήθελε να του πάρει το παιχνίδι. Ποια είναι η πρώτη σας αντίδραση; Να πείτε στο παιδί να ζητήσει αμέσως συγγνώμη από το συμμαθητή του που τον χτύπησε. Αυτό όμως που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι πως αναγκάζετε το παιδί να ζητήσει συγχώρεση, ενώ ουσιαστικά δεν την εννοεί.

Αυτό λοιπόν που μπορείτε να κάνετε είναι να ζητήσετε από το παιδί να μπει στη θέση του άλλου παιδιού και να σας πει πώς θα ένιωθε το ίδιο αν του έκαναν το ίδιο πράγμα. Αυτό βοηθάει πάρα πολύ τα παιδιά να αντιλαμβάνονται πώς μπορεί να νιώθουν οι άλλοι άνθρωποι λόγω των δικών τους πράξεων.

Είναι πολύ σημαντικό να παρατηρείτε τις αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού σας και σε περίπτωση που αντιληφθείτε πως το παιδί εκδηλώνει επιθετικές συμπεριφορές να το συζητήσετε μαζί του ήρεμα, κάνοντας το να νιώσει ασφάλεια και να μην φοβάται να σας μιλήσει. Ο τρόπος διαχείρισης της επιθετικής συμπεριφοράς δεν είναι να κλείσετε τα μάτια σας θεωρώντας πως θα μεγαλώσει και θα πάψει να φέρεται έτσι. Καλλιεργώντας την ενσυναίσθηση και δείχνοντας εσείς οι ίδιοι επιθυμητούς τρόπους συμπεριφοράς, βοηθάτε το παιδί να εγκαταλείψει τις επιθετικές συμπεριφορές και να υιοθετήσει άλλους τρόπους αντίδρασης και διαχείρισης των συναισθημάτων του.

Πηγή  psychologynow.gr