Μεγαλώνοντας παιδιά που αντιστέκονται στη βία 

Πολύ συχνά πλέον ακούμε στο σχολείο ή και ...στα δελτία ειδήσεων ιστορίες για παιδιά που διαπράττουν πράξεις βίας, συχνά εις βάρος άλλων παιδιών.

Οι επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι η επιθετική ή βίαιη συμπεριφορά συχνά μαθαίνεται νωρίς στη ζωή. Ωστόσο, οι γονείς, τα άλλα μέλη της οικογένειας, οι εκπαιδευτικοί και άλλοι που διαπαιδαγωγούν παιδιά μπορούν να τα βοηθήσουν να
μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους, χωρίς τη χρήση βίας. Μπορούν, επίσης, να λάβουν μέτρα για τη μείωση ή την ελαχιστοποίηση της βίας στους χώρους που μεγαλώνουν τα παιδιά.

Πώς; Καταρχήν, βασική προϋπόθεση για τη μείωση της βίαιης συμπεριφοράς των παιδιών, είναι να μεγαλώνουν σε ένα ασφαλές περιβάλλον, με φροντίδα και αγάπη. Οι παρακάτω προτάσεις μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση της επιθετικής συμπεριφοράς των παιδιών. Μπορεί να μην είστε σε θέση να ακολουθήσετε κάθε μία από αυτές ακριβώς, αλλά κάνοντας όσα περισσότερα από τα παρακάτω μπορείτε, θα κάνετε διαφορά στη ζωή των παιδιών σας.

Δίνετε στα παιδιά την αγάπη και την προσοχή σας, με συνέπεια

Κάθε παιδί χρειάζεται έναν ισχυρό δεσμό αγάπης με (τουλάχιστον) έναν γονέα ή άλλο ενήλικα, προκειμένου να αισθάνεται ασφάλεια και να αναπτύξει το αίσθημα της εμπιστοσύνης. Τα παιδιά των οποίων οι γονείς ασχολούνται συστηματικά μαζί τους και τα φροντίζουν, ειδικά στις μικρότερες ηλικίες, είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν προβλήματα συμπεριφοράς, και παραβατική ή εγκληματική δραστηριότητα.

Δεν είναι εύκολο να δείχνεις την αγάπη σου στα παιδιά αδιάλειπτα και σε κάθε περίσταση. Μπορεί να είναι ακόμα πιο δύσκολο όταν είσαι νέος, άπειρος ως γονιός, όταν μεγαλώνεις μόνος ή μόνη το παιδί σου, ή όταν ένα παιδί πάσχει από κάποια ασθένεια ή έχει ειδικές ανάγκες. Αν νομίζετε ότι το παιδί σας είναι ιδιαίτερα ανήσυχο και δύσκολο στη διαπαιδαγώγηση του ή αν αντιμετωπίζετε ιδιαίτερη δυσκολία για να το καθησυχάσετε ή να το φροντίστε, είναι καλό να το συζητήσετε με τον παιδίατρο σας, έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ο οποίος μπορεί να σας συμβουλεύσει ή να σας διδάξει κάποιους θετικούς τρόπους και τεχνικές για να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες της ανατροφής του παιδιού.

Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά σας έχουν κατάλληλη και επαρκή επίβλεψη

Τα παιδιά εξαρτώνται από τους γονείς τους και άλλα μέλη της οικογένειας τους για ενθάρρυνση, προστασία και στήριξη, καθώς μαθαίνουν να σκέφτονται για τους εαυτούς τους. Χωρίς την κατάλληλη εποπτεία, τα παιδιά δεν λαμβάνουν την καθοδήγηση που χρειάζονται. 
Μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που αφήνονται να δρουν ανεξέλεγκτα, χωρίς επιβολή ορίων, συχνά μεγαλώνοντας, παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς.

Επιμείνετε να γνωρίζετε που βρίσκονται τα παιδιά σας σε κάθε περίσταση και ποιοι είναι οι φίλοι τους. Όταν δεν είστε σε θέση να επιβλέψετε οι ίδιοι τα παιδιά, ζητήστε από κάποιον που εμπιστεύεστε να τα προσέχει για εσάς. Ποτέ μην αφήνετε τα μικρά παιδιά στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο μόνα τους, ακόμη και για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Ενθαρρύνετε τα παιδιά σχολικής ηλικίας και τα μεγαλύτερα παιδιά σας να συμμετέχουν σε οργανωμένες δραστηριότητες μετά το σχολείο, όπως αθλητικές ομάδες, προγράμματα διδασκαλίας μουσικής ή άλλες οργανωμένες δραστηριότητες αναψυχής. Συνοδεύστε τα σε αθλητικές δραστηριότητες ή σε ώρα παιχνιδιού και παρακολουθήστε πώς συναναστρέφονται με τους άλλους. Διδάξτε στα παιδιά σας πώς να αντιδρούν σωστά, όταν άλλα παιδιά τα προσβάλλουν, τα απειλούν ή εκφράζουν τον θυμό τους με φυσική βία. Εξηγήστε στα παιδιά σας ότι αυτές δεν είναι κατάλληλες συμπεριφορές για να εκφράζουμε τη δυσαρέσκεια, τον θυμό, τον εκνευρισμό ή την αγανάκτηση μας, και ενθαρρύνετε τα να αποφεύγουν την παρέα με άλλα παιδιά που συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο.

Διδάξτε στα παιδιά τη σωστή συμπεριφορά με το παράδειγμα σας

Είναι γνωστό ότι τα παιδιά συχνά μαθαίνουν από το παράδειγμα, μιμούμενα τη συμπεριφορά των ανθρώπων που είναι σημαντικοί για αυτά. Η συμπεριφορά, οι αξίες και οι στάσεις των γονέων, και γενικότερα της οικογένειας, σε διάφορα ζητήματα έχουν ισχυρή επιρροή στα παιδιά.

Ο σεβασμός, η ειλικρίνεια και η υπερηφάνεια για την οικογένεια και την καταγωγή ή πολιτιστική ταυτότητα σας μπορεί να είναι σημαντική πηγή δύναμης για τα παιδιά, ειδικά όταν αντιμετωπίζουν θέματα διακρίσεων, προσβολές ή λεκτική βία από συνομήλικους τους.

Τα περισσότερα παιδιά μπορεί κάποιες φορές να ενεργήσουν επιθετικά και να χτυπήσουν ένα άλλο παιδί ή και ενήλικα. 
Να είστε αυστηροί με τα παιδιά σας σε αυτές τις περιπτώσεις και να τους εξηγείτε τους πιθανούς κινδύνους της βίαιης συμπεριφοράς. 
Επίσης, να θυμάστε να επαινείτε τα παιδιά κάθε φορά που λύνουν τις διαφορές τους με εποικοδομητικό τρόπο, χωρίς βία. Τα παιδιά είναι πιο πιθανό να επαναλάβουν αυτή την καλή συμπεριφορά όταν ανταμείβονται με την προσοχή και τον έπαινό σας.

Οι γονείς μερικές φορές μπορεί, χωρίς να το θέλουν, να ενθαρρύνουν την επιθετική συμπεριφορά. Για παράδειγμα, μερικοί γονείς πιστεύουν ότι είναι καλό για τα αγόρια να μάθουν  να παλεύουν. Διδάξτε στα παιδιά σας ότι είναι καλύτερα να διευθετούν τις διαφορές τους με ήρεμο τρόπο, χωρίς γροθιές, απειλές ή όπλα. 

Και το πιο σημαντικό, μην χτυπάτε ποτέ εσείς τα παιδιά σας.

Δείξτε συνέπεια ως προς την πειθαρχία και την τήρηση των κανόνων

Όταν βάζετε έναν κανόνα, επιμείνετε σε αυτόν. Τα παιδιά χρειάζονται δομή, όρια και σαφείς προσδοκίες για τη συμπεριφορά τους. 
Όταν βάζουμε κανόνες και στη συνέχεια δεν τους εφαρμόζουμε, προκαλούμε σύγχυση στα παιδιά και τους καλλιεργούμε τη νοοτροπία «οι κανόνες είναι για να …βρίσκουμε τρόπους να τους αποφεύγουμε». 
Επιδιώξτε τη συμμετοχή των παιδιών στον καθορισμό των κανόνων, όποτε αυτό είναι δυνατόν. Εξηγήστε στα παιδιά τι περιμένετε από αυτά, καθώς και τις συνέπειες από τη μη τήρηση των κανόνων. 
Αυτό θα τα βοηθήσει να μάθουν να συμπεριφέρονται με σεβασμό για τον εαυτό τους και για τους γύρω τους.

Κρατήστε τη βία έξω από το σπίτι σας

Η βία (λεκτική ή σωματική) στο σπίτι μπορεί να είναι τρομακτική και επιβλαβής για τα παιδιά. 
Τα παιδιά χρειάζονται ένα ασφαλές και στοργικό περιβάλλον, όπου να μεγαλώνουν χωρίς φόβο. 
Ένα παιδί που έχει βιώσει τη βία στο σπίτι του, δεν θα γίνει απαραιτήτως βίαιο, αλλά είναι πιο πιθανό να προσπαθεί να επιλύσει τις διαφορές του με τη βία. 
Αποθαρρύνετε πάντα τη βίαιη συμπεριφορά ανάμεσα στα αδέλφια και αποφύγετε τους συζυγικούς καβγάδες μπροστά στα παιδιά. Οι καβγάδες και η επιθετικότητα μεταξύ των γονιών φοβίζουν τα παιδιά και δίνουν κακό παράδειγμα.

Αποτρέψτε τα παιδιά από την παρακολούθηση βίας στην τηλεόραση

Μελέτες δείχνουν ότι η παρακολούθηση βίας στην τηλεόραση, στις ταινίες και στα video games  μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στα παιδιά. Ως γονέας, μπορείτε να ελέγξετε την έκθεση των παιδιών σας σε βίαια προγράμματα και παιχνίδια. Εδώ είναι μερικές ιδέες:

• Περιορίστε τον συνολικό χρόνο τηλεθέασης .
• Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε ποιες τηλεοπτικές εκπομπές και ταινίες βλέπουν τα παιδιά και τι videogames παίζουν.
• Συζητήστε με τα παιδιά σας σχετικά με βίαιες σκηνές που τυχόν έχουν δει στην τηλεόραση, στις ταινίες και στα video games. Βοηθήστε τα να καταλάβουν πόσο οδυνηρό θα ήταν στην πραγματική ζωή και τις σοβαρές συνέπειες που έχουν οι βίαιες συμπεριφορές.
• «Ανακαλύψτε» μαζί τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να λυθούν διάφορα προβλήματα που ανακύπτουν, χωρίς βία.

Βοηθήστε τα παιδιά να πουν «όχι» στη βία

Βοηθήστε τα να καταλάβουν ότι χρειάζεται περισσότερο θάρρος και δύναμη για να αντισταθεί κανείς στη βία από το να υποκύψει σε αυτή. Διδάξτε τους πώς να αντιδρούν με ηρεμία αλλά σταθερότητα όταν κάποιος προσβάλλει, απειλεί ή χτυπάει ένα άλλο παιδί και να μην συμμετέχουν αλλά ούτε και να αποδέχονται σιωπηρά τη βίαιη συμπεριφορά.

Μάθετε στα παιδιά να αποδέχονται και να συνυπάρχουν αρμονικά  με ανθρώπους άλλων εθνικοτήτων ή θρησκειών. Διδάξτε τους ότι δεν πρέπει να κάνουν κριτική ή να αποδίδουν χαρακτηρισμούς σε άλλους ανθρώπους επειδή είναι διαφορετικοί ή έχουν κάποια ιδιαιτερότητα και δώστε τους να καταλάβουν ότι αυτή η συμπεριφορά πληγώνει τους άλλους και δεν είναι αποδεκτή. 
Ενημερώστε τα παιδιά σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό και τον αντίκτυπο που έχει στο θύμα αλλά και στον θύτη.

Πηγές: The American Psychological Association &The American Academy of Pediatrics.

Επιμέλεια: Όλγα Ψωμιάδη

Πηγή  letsfamily.gr